چرا اسامی امامان در قرآن مجید نیامده است گرچه به اسامی امامان در قرآن مجید ...
چرا اسامی امامان در قرآن مجید نیامده است
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده که چرا با وجود اهمیت مسئله امامت، هیچ اشاره ای به اسامی امامان در قرآن مجید نشده است. پیامبر اکرم نیز بارها در سخنان و خطابه های خود به مسلمانان گوشزد کرده اند که اگر «کسى که امام زمان خود را نشناسد و از دنیا برود به مرگ جاهلیت مرده است». ما در این مقاله برخی از دلایل ذکر شده از سوی متخصصین این حوزه را که به علت عدم نپرداختن به نام امامان در کتاب بزرگ خداوند ( قرآن مجید) اشاره کرده اند را برای شما خوانندگان عزیز بیان خواهیم کرد.
اهمیت مطالعه آیات قرآن مجید:
قرآن کتاب بی مثالی از سخنان خداوند بزرگ و حکیم است که پندها و نکاتی را از سرگذشت گذشتگان و آیندگان در قالب آیاتی با کلمات عربی برای بندگانش به حضرت محمد (ص) به عنوان آخرین پیامبر والا مقام اسلام نازل کرده است. این کتاب مهم راهنمای اصلی مسلمانان در زندگی است و در واقع قانون اساسی است که خداوند در آن به صورت عادلانه با همه امور برخورد کرده است. به طور کلی در قرآن از تمام فرایض عالی اسلام همچون نماز، روزه و زکات خداوند سخن گفته و به تمام جزئیات عاقبت زندگی و سنت قوم های پیامبران که دعوت الهی حق را پذیرفتند یا از آن سرپیچی کردند؛ اشاره شده است تا بلکه چراغی هدایت و راهنمایی خوب بر سر راه جویندگان حق باشد.
اسامی امامان در قرآن
آشنایی با نام و لقب امامان
این را به خوبی از کودکی آموختیم که ما مسلمان و شیعیان در دین اسلام بعد از وفات پیامبر و جانشینی حضرت علی تا کنون از 12 امام برخوردار هستیم. گرچه اسامی امامان در قرآن به صورت صریح ذکر نشده ولی دلایلی برای این کار وجود دارد. نام این 12 امام عزیز و بزرگوار به ترتیب شامل موارد ذکر شده در زیر است:
اسامی دوازده امام در قرآن
حضرت علی علیه السلام: فرزند ابوطالب و داماد پیامبر
امام حسن مجتبی (ع): حسن بن علی
امام حسین (ع): حسین بن علی
امام سجاد (ع): علی بن الحسین
امام محمد باقر ( ع): محمد بن علی
امام جعفر صادق (ع): جعفر بن محمد
امام موسی کاظم ( ع): موسی بن جعفر
امام رضا (ع): علی بن موسی الرضا
امام محمد تقی ( ع): محمد بن علی
امام علی نقی ( ع): علی بن محمد
امام حسن عسگری ( ع): حسن بن علی
امام زمان( عج): صاحب
آیا به اسامی امامان در قرآن مجید اشاره شده است؟
خداوند بسیار بر مسئله اهمیت امامت در قرآن اشاره کرده است و تمامی شروط لازم را که یک امام باید از آن برخوردار باشد را در این کتاب برای رسول و بندگان خود بیان کرده است اما هیچ سخنی از اسامی امامان در قرآن مجید نشده است. همین موضوع عده ای را در پذیرش امامان سردرگم کرده و برای آنها سوال است که چرا خداوند بارها از نام پیامبران خود در قرآن مجید سخن گفته ولی هیچ اثری از اسامی امامان در قرآن به چشم نمی خورد.
در واقع خداوند کریم در قرآن از کلیات احکام و معارف دین برای بندگان خود سخن گفته و تفصیل و تشریح جزئیات این کتاب گسترده وظیفه ای است که خداوند بر دوش آخرین رسول و پیامبر خود گذاشته است تا حقایق مطالب آن را برای مردم توضیح دهد. در قسمت بعدی ما برخی از مهمترین دلایل ذکر شده از سوی بزرگان دین را درباره علت عدم نام بردن از اسامی امامان در قرآن را به گونه ای که مطالب ذکر شده برای عموم مردم قابل درک و لمس باشد؛ برای شما بیان خواهیم کرد.
دلایل عدم وجود اسامی امامان در قرآن
دلایل عدم اشاره به اسامی امامان در قرآن مجید
با توجه به اهمیت مسئله جانشینی حضرت علی (ع) و 11 امام دیگر بعد از او برای مسلمانان، مخصوصا شیعیان باید به دلایل عدم اشاره به اسامی امامان در قرآن اشاره کنیم تا شک و شبهات موجود در خصوص این مسئله برطرف شود:
دلیل 1 : کلی بودن معارف و احکام موجود در قرآن و بیان جزئیات و حقایق توسط پیامبر
اسامی امامان در قرآن
خداوند بارها در آیات قرآن به پیامبر سفارش کرده است که وظیفه بیان حقایق و جزئیات هر یک از احکام، معارف و داستان های عبرت آمیز مطرح شده در قرآن بر عهده او بوده و پیامبر باید مسلمانان را با حقایق زندگی آشنا کرده و به سوالاتی که برایشان پیش می آید به بهترین شکل ممکن پاسخ دهد.
لذا مسئله عدم اشاره به اسامی امامان در قرآن کریم نیز شاید از موضوعاتی بوده که بیان جزئیات آن بر عهده پیامبر اسلام گذاشته شده است. به طور مثال خداوند بارها در این کتاب اشاره کرده است که باید بندگان نماز را به پا دارند «اقیموا الصلاه»؛ اما هیچ اشاره ای به شکل و تعداد رکعت های نماز و یا اینکه چند وعده نماز در شبانه روز باید خوانده شوند، از چه سوره ها و آیاتی برای خواندن آن استفاده شود و ... نشده است.
بیان تمام این جزئیات و تشریح مسائل مربوط به اهمیت و ارزش نماز خواندن در پیشگاه خدا بر عهده پیامبر بوده تا مسلمانان را با حقایق دین خویش آشنا کند. در همین راستا آن حضرت فرمودند: «صَلّوُا کَما رَأیْتُموُنِی اُصَلِّی : نماز بخوانید، همانطوری که من نماز می خوانم».
دلیل 2 : معرفی افراد توسط خداوند به صورت نام فرد، عدد و یا اوصاف او در قرآن مجید
دلایل عدم اشاره به اسامی امامان در قرآن
1 . معرفی نام افراد: خداوند بارها در قرآن کریم بر حسب شرایط از نام فرد سخن گفته است. به طور مثال در هر یک از آیات زیر خداوند به نام افراد به صورت مستقیم برای بیان حقایق اشاره کرده است:
« َا زَکَرِیَّا إِنَّا نُبَشِّرُکَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ یَحْیَى: اى زکریا ما تو را به پسرى که نامش یحیى است مژده می دهیم. »
2 . معرفی افراد بر حسب تعداد آنها: در برخی دیگر از آیات قرآن نیز خداوند به نام افراد منتخب خود هیچ اشاره ای نکرده و تنها بر حسب شرایط این افراد را با ذکر اعداد معرفی کرده است. به طور مثال آیه زیر نشانه ای از این امر است:
«... وَلَقَدْ أَخَذَ اللّهُ مِیثَاقَ بَنِی إِسْرَائِیلَ وَبَعَثْنَا مِنهُمُ اثْنَیْ عَشَرَ نَقِیبًا: .. و خدا از فرزندان اسرائیل پیمان گرفت و از آنان دوازده سرگروه برانگیختم. »
3 . معرفی افراد با صفت های آنها: گاهی نیز بر حسب شرایط و صلاح دید خداوند تنها از اوصاف فرد مورد نظر در آیات قرآن سخن به میان آمده است. همچنین در کتاب های آسمانی دیگر همچون تورات و انجیل بارها از صفات پیامبر خاتم یاد شده است. از جمله آیاتی که فرد را بر حسب صفت در نظر گرفته شده برای او به بندگان معرفی می کند؛ آیه:
« الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیَّ الأُمِّیَّ الَّذِی یَجِدُونَهُ مَکْتُوبًا عِندَهُمْ فِی التَّوْرَاهِ وَالإِنْجِیلِ یَأْمُرُهُم بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنکَرِ وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّبَاتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبَآئِثَ وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالأَغْلاَلَ الَّتِی کَانَتْ عَلَیْهِمْ : کسانی که از رسول و نبی درس ناخوانده ای پیروی می کنند که نام و خصوصیات او را در تورات و انجیل نوشته می یابند، که آنان را به نیکی دعوت کرده و از بدی ها بازشان می‌دارد، پاکی ها را برای آنان حلال کرده و ناپاکی ها را تحریم می نماید و آنان را امر به معروف و نهی از منکر می کند و بارهای گران و زنجیرهایی که بر آنان بود، از ایشان برمی دارد… »
دلیل 3 : اهمیت معرفی نام و مرتبه والای خداوند و پیامبرانش در برابر حضرت امیر (ع)
ذکر این موضوع که خداوند و بعد از او پیامبرانش از جایگاه و مرتبه ویژه ای در بین مسلمان برخوردار هستند بر کسی پوشیده نیست و از این که خداوند بر اساس عدالت و معرفت خویش در زمینه جلوگیری از اختلافات میان مسلمان به معرفی خود پرداخته هیچ اعتراضی بر کسی وارد نیست. بندگان خداوند باید در ابتدای پذیرش حقایق اسلام و دین پسندیده خداوند با خالق خود آشنا شوند و در کتابی جامع و بی همتا پاسخ سوالات خود را مانند جسم یا نور بودن خداوند؟مکان یا خانه خداوند؟ حداث بودن یا نبودن کلام و اراده خداوند؟ صفات خداوند؟ متحد به ذات بودن خداوند یا خیر؟ و .... بیابد و از این طریق بتواند ارتباط خالصانه و نزدیکی با معبود خود برقرار سازد. تمام مباحث مطرح شده در کنار اسامی امامان در قرآن از جمله مباحثی هستند که سبب بروز اختلافات میان مسلمان گشته و با تدبر در آیات کتاب قرآن می توان تمام این مسائل و حتی امامت را به اثبات رساند. در همین راستا پرداختن به مسئله اسامی امامان در قرآن در کنار سایر موضوعات اساسی و مهم احکام و حقایق دین اسلام ، شاید بنا بر حکمت خداوند از اولویت ها و ملزومات نبوده است.
علل عدم وجود اسامی امامان در قرآن مجید
دلیل 4 : هم نام بودن حضرت علی با بسیاری از افراد در میان اعراب
این امکان نیز وجود داشت از آنجایی که حضرت علی جانشین پیامبر بوده و نام علی در میان اعراب تنها مختص به او نیست عده ای از این فرصت سوء استفاده کرده و از پذیرش حقایق سر باز زند و این نام را به شخص دیگری در میان خود نسبت دهند. افراد متعددی در میان قوم عرب، نام و کنیه « على » و « ابوطالب » را برای فرزندان خود انتخاب کرده اند؛ بنابراین ذکر صریح نام «على» در قرآن ممکن است فرصت مناسبی را برای ستیزه جویان با ایشان و انحراف مسلمانان از دین حقیقی اسلام فراهم کند. لذا در همین راستا خداوند از ذکر اسامی امامان در قرآن ممانعت به عمل آورده و برای معرفی حضرت امیرالمومنین (ع) و جانشینان او تنها از صفات و ویژگی های ممتاز و منحصر به فرد آنان در آیات خود سخن به میان آورده تا کسی به جز وجود مقدس آن حضرت نتواند خود را به این نام و القاب نسبت دهد.
ذکر فضایل خاص امامان در آیاتى از قرآن مجید راه و روشی بود که خداوند بر اساس دانش بی پایان خود از اسامی امامان در قرآن نام برده و کسی مانند حضرت علی را به عنوان ولى مومنان و جانشین بلافصل پیامبر (ص) معرفى کند.
کلی بودن معارف و احکام موجود در قرآن یکی از دلایل نیاوردن اسامی امامان در قرآن می باشد
دلیل 5 : وجود آیات روشن از اهل بیت و اشاره غیر مستقیم به اسامی امامان در قرآن
گرچه از اسامی امامان در قرآن هیچ نامی برده نشده ولی خداوند در برخی از آیات قرآن به صورت روشن و صریح از جانشینان بعد از پیامبر اسلام و اهل بیت سخن گفته است. از جمله این آیات را می توان به آیه 55 سوره مائده اشاره کرد که خداوند به طور صریح در این آیه فرموده اند:
« إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکَاهَ وَ هُمْ رَاکِعُونَ : ولی شما تنها خدا و پیامبر اوست و کسانی که ایمان آورده اند همان کسانى که نماز برپا مى دارند و در حال رکوع زکات مى دهند.»
دلایل نیامدن اسامی امامان در قرآن
بر اساس گفته های دانشمندان شیعه و اهل سنت گرچه به اسامی امامان در قرآن هیچ اشاره نشده ولی حضرت علی تنها فردی بود که در حالت رکوع انگشتر خود را به فقیری تقدیم کرد و حضار حاضر در مسجد شاهد چنین ماجرایی بوده اند. افرادی از بزرگان اهل سنت چون طبری، رازی، ثعلبی، قشیری، خوارزمی، ابن حجر و ابن کثیر به عنوان بخشی از 66 مفسر، مورخ به اشاره این آیه به حضرت علی در کتاب ها و صحبت های خود سخن گفته اند.
گردآوری: بخش مذهبی بیتوته
