کشتی لوچو؛ ورزش بومی و سنتی مازندران کشتی لوچو مازندران در ورطه فراموشی

کشتی لوچو مازندران ، ورزش پهلوانی این استان است که هر ساله در تاریخ 26 عید ماه تبری  همزمان با 28 تیرماه خورشیدی در آیینی که به جشن مردگان معروف است انجام می شود. این ورزش پهلوانی باستانی در بسیاری از مناطق استان مازندران به خصوص ، فریدونکنار ، بدپی و جویبار برگزار می شود. 

در این مراسم مردم با تهیه انواع خوراکی های محلی در مزار اهل قبول به شادی و سرور می پردازند. یکی مراسم اصلی این جشن ، مسابقات کشتی سنتی لوچو است که برای شناسایی پهلوان ترین فرد محل یا منطقه انجام می شود. 

معمولا مسابقه توسط پیشکسوتان و پهلوانان قدیمی برگزار می شود. 

واژه لوچو به معنی لبه چوب است که از دو کلمه " لو " به معنی لبه و " چو " به معنی چوب تشکیل شده است. 

برگزاری کشتی لوچو در مازندران

در این مسابقات چوب را در زمین می کارند و جایزه مسابقه را روی آن می اندازند یا می بندند و پهلوانی که برنده می شود در پایان مسابقه جایزه را برداشته بر دوش خود می گذارد. 

در گذشته کسی که در مسابقات پهلوان می شد تا یک سال دیگران حق کشتی گرفتن با او را نداشتند و لقب پهلوان پهلوانان در این یک سال از آن او بود ولی امروزه مسابقات به صورت دوره ای برگزار می شود و حریفان هر هفته چند بار با هم کشتی می گیرند. 

براساس رسوم سنتی در آغاز مسابقات ساز و دهل نواخته می شود که اعلان برگزاری مسابقات است.  

از نظر اغلب کارشناسان ، کشتی لوچو را نمیتوان کشتی آزاد نامید. 

از زمانی که کشتی لوچو با کشتی آزاد در آمیخته است ، اصالت خود را از دست داده و حتی لباس های سنتی اش از یاد رفته است. 

قوانین کشتی لوچو

هزینه مسابقات و جوایز گشتی گیران توسط اهالی یک یا چند روستا تامین می شود.

1 – 3 نفر از پیشکسوتان این مسابقات را داوری می کنند. 

داور یا داورانی که در ویط میدان قدم می زنند به نام میان مج شناخته می شوند. 

کشتی با مراسم اولیه و مبارزه طلبی و حریف خواهی پهلوانان شروع می شود. 

در این کشتی هر کشتی گیر سعی میکند تا یک یا چند نقطه از بدن حریف را به زمین بزند. 

کشتی گیری که احساس خطر میکند میتوانید با زدن کف دو دست به هم از ادامه مسابقه خودداری کند ولی حق خروج از میدان را ندارد.

فنون رایجی که در کشتی لوچو استفاده می شود عبارت است از : غازبال ، برات ، پس کاپ و تاش کاپ .

از آنجاکه اساس کشتی لوچو بر جنبه های پهلوانی و احترام به حریف و ارزش های اخلاقی استوار است ، هر گونه ضربه زدن به کتف ، گرفتن گوش ، گرفتن انگشت دست ، چنگ زدن به سر و ضربه زدن با کف دست به بدن یا سر حریف ، گرفتن گوشت بدن یا آسیب رساندن عمدی ، خطا محسوب می شود. 

مسابقات کشتی سنتی لوچو 

امروزه برای کشتی لوجو زمان گذاشته اند و اگر حریفان در زمان مشخص شده مساوی شوند با قرعه کشی برنده را انتخاب می کنند  ولی در گذشته مسابقه حتی ممکن بود تا چندین ساعت به طور مداوم ادامه پیدا کند تا یک نفر برنده از زمین بیرون بیاید وگرنه گشتی تمام نمی شد. 

اگر پهلوانی همه حریفان را زمین می زد و در حال لباس پوشیدن بود باید به حریف طلبی کشتی گیر تازه از راه رسیده پاسخ می داد و با او کشتی میگرفت حتی اگر پهلوان لوچور روی دوش خود می گرفت و در حال رفتن به محل خود بود و در طول راه به حریفی بر میخورد باید همان جا لوچو را می گذاشت و با حریف جدید کشتی می گرفت. 

جایزه مسابقه در قدیم پارچه های دست باف بومی و پشتی بود و امروز به گاو ، گوسفند و خلعت تغییر کرده است. 

در گذشته چوبی به طول تقریبی 3 متر و قطر حدود 6 – 12 سانتی متر را به صورت سمبل مسابقه در زمین می کاشتند و پارچه خلعتی را بالای آن می بستند. امروزه در مسابقات بزرگ و رسمی به عنوان جایزه ، یک گاو را گوسفند را به پایه چوب می بندند. 

برنده نهایی مسابقات ، جایزه خود را از پای لوچو بردشته و چوب لوچو را به دوش گرفته و به نشانه پیروزی همراه با اهالی روستا به محل خودش می برد.

لباس سنتی کشتی لوچو شامل بند و شلوار مخصوص بود و گاهی با کیسه های ضخیم دوخته می شود که در اصطلاح به شلوار چاقا و کرباس معروف بود و اگر پهلوانی بند آن را محکم می گرفت و حریف را از زمین بلند می کرد و بالای سر می برد،  پاره نمی شد و پهلوان از این طریق قدرت خود را به نمایش می گذاشت. 

امروزه به دلیل از بین رفتن لباس سنتی این ورزش دیگر نمیتوان از فنون بند و پس کاسه استفاده کرد. 

گردآوری : بخش ورزش بیتوته