افزایش قیمت خودرو طی هفته‌های گذشته تاجایی پیش رفت که قیمت پراید به 90 میلیون...
افزایش قیمت خودرو طی هفته‌های گذشته تاجایی پیش رفت که قیمت پراید به 90 میلیون تومان رسید. این بازه قیمتی برای خودرویی که در رده پایین کیفیتی است و آپشن ویژه‌ای هم برای خریداران ندارد، پرسش‌برانگیز است.
در شرایط فعلی که کرونا دخل مردم را کاهش داده است، این نابسامانی بازار خودرو شرایط را برای مصرف‌کنندگان واقعی خودرو دشوار می‌کند. برخی حاشیه‌های جهش قیمت خودرو رابه عزل رضا رحمانی، وزیر پیشین صمت،نیز مرتبط می‌دانند. به دنبال این آشفتگی‌ها، سیاست‌گذاری دولتمردان نیز تغییر کرده است و آنها دستورهای تازه‌ای را اعلام کرده‌اند.میزان تاثیرگذاری این تمهیدها بر رفع آشفتگی‌های بازار خودرو هنوز نامعلوم است.
نقش دلالان بازار و باندهای دلالی اینترنتی
حضور واسطه‌ها و دلال‌ها به این نابسامانی‌ها دامن زده است. عده‌ای خودروها را در پارکینگ‌های خود نگه داشته‌اند و با افزایش قیمت در بازار حاضر به فروش می‌شوند.دلالان بازار خودرو در نبود نظارت کافی قیمت غیرواقعی و مدنظر خودشان را تعیین می‌کنند. اختلاف زیاد قیمت کارخانه و قیمت بازار نیز منجر شده است تا دلالان خودرو از این فرصت سود زیادی به جیب بزنند و با اعلام قیمت‌های کاذب قیمت‌ها را افزایشی کنند.
سخنگوی تعزیرات به دنبال افزایش سرسام‌آور قیمت خودروهای داخلی در اظهاراتی گفته است: «دلالان خیلی راحت بدون اینکه کسی کاری با آنها داشته باشد، قیمت‌سازی می‌کنند. تا زمانی که دلال‌ها در بازار قیمت‌سازی کنند، وضع همین‌گونه خواهد بود. در این شرایط شاید سایت‌هایی مانند دیوار یا شیپور با این دلال‌ها شریک هستند و نفعی از این قیمت‌سازی‌ها می‌برند که امیدواریم این گونه نباشد. این سایت‌ها نباید اجازه دهند که دلال‌ها از فضای سایتشان سوءاستفاده کنند.» باندهای دلالی فرصت ثبت‌نام اینترنتی خودرو را نیز از مصرف‌کنندگان واقعی گرفته‌اند، دلالانی که با استفاده از ربات ثبت‌نامی‌و بعضا کارت ملی‌های اجاره‌ای اقدام به پیش فروش خودرو می‌کنند.
به دنبال گلایه‌مندی مصرف‌کنندگان واقعی خودرو از نحوه ثبت‌نام اینترنتی خودرو سال گذشته برخی کارشناسان آی‌تی بر حضور باندهای دلالی در ثبت‌نام اینترنتی خودرو صحه گذاشتند و اعلام کردند که«کسانی که این ربات‌ها را تعریف کرده‌اند به یک رانت اطلاعاتی بزرگ وصل هستند. واقعیت این است که می‌توان ربات‌هایی طراحی کرد که در کسری از ثانیه اطلاعات کاربر را در فیلدهای مشخص‌شده پر کنند و طبیعی است که سرعت عملکرد آنها از انسان‌ها بیشتر باشد. به این ربات‌ها اطلاعات لازم و ساختار اطلاعاتی که قرار است در فیلدهای مشخص‌شده نوشته شود، داده می‌شود» اگرچه خودروسازان منکر حضور دلالان در پیش‌فروش خودرو از طریق سایت‌های فروش اینترنتی می‌شوند، اما پرشدن ظرفیت ثبت‌نام خودرو در کمترین زمان ممکن در سایت‌های اینترنتی خودروسازان گواه این ادعاست.
کاهش عرضه خودرو مزیدبرعلت شد
در این آشفته‌بازار، کاهش عرضه خودرو نیز مزید برعلت شده است. تیراژ تولید در سال ۹۸ یکی از اصلی‌ترین چالش‌های شرکت‌های خودروساز بود. بر اساس آمارهای منتشره توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت، شرکت‌های خودروسازی در مجموع طی سال گذشته ۳۲ هزار و ۵۲۶ دستگاه تولید داشتند؛ حال آنکه طی سال 97خودروسازان خصوصی توانسته بودند ۹۳ هزار و ۳۹۸ دستگاه از محصولات خود را در خطوط تولید نهایی کنند. تولید انواع خودرو در اسفند ۹۸ نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن با افت ۱۷,۶ درصدی همراه بود و به رقم ۶۷ هزار و ۳۸۴ دستگاه رسید. در این مدت تولید سواری با کاهش ۲۱,۷ درصدی به ۶۰ هزار و ۸۷۸ دستگاه رسید. آمارها حکایت از این دارد که طی اسفند ۹۸ تولید خودرو توسط گروه صنعتی ایران‌خودرو با کاهش ۲۰,۱ درصدی به ۳۱ هزار و ۳۲۵ هزار دستگاه رسید. تولید سواری توسط این گروه خودروسازی نیز طی اسفند ۹۸ با کاهش ۲۰,۷ درصدی به ۳۰ هزار و ۵۸۰ دستگاه رسید. درباره وضعیت گروه صنعتی سایپا طی اسفند ۹۸ نیز باید به کاهش 22.3 درصدی تولیدات اشاره کنیم؛ به گونه‌ای که در این ماه ۳۰ هزار و ۱۱۴ دستگاه انواع خودرو توسط سایپا به تولید رسید. تولید سواری توسط این گروه خودروسازی نیز طی اسفند سال گذشته با کاهش ۲۹,۴ درصدی به ۲۵ هزار و ۶۲۸ دستگاه رسید. به دنبال کاهش تیراژ خودرو، عرضه خودرو به بازار کاهش یافته است که با میزان تقاضا در بازار خودرو هم‌خوانی ندارد.
پراید 90میلیون تومانی خریدار دارد؟
به دنبال افزایش قیمت خودروهای داخلی که بحث برانگیزترین آنها قیمت پراید 90 میلیون تومانی بوده است، سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو، اعلام کرده است که «پراید ۹۰میلیونی در بازار واقعیت ندارد، بالاترین عددی که خودروی پراید معاملهشده، ۷۳ میلیون تومان بوده و مابقی اعدادی که اعلام می‌شود، تنها روی کاغذ است و این بدان معناست که پراید با قیمت‌های ۸۰ و ۹۰ میلیون تومانی که گفته می‌شود، اصلا خرید و فروش نمیشود.» از روزی که گفته شده قیمت پراید به بیش از ۸۰ میلیون تومان رسیده، در استان اصفهان تاهفته پیش هم پراید 90 میلیون تومانی خریدار داشته است. رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو اصفهان به اصفهان زیبا می‌گوید: «قیمت پراید 131 هفته گذشته به 83 میلیون تومان رسید که نسبت به سه سال گذشته چهار برابر رشد کرده است، پراید 111 را نیز هفته گذشته 92 میلیون تومان خریداری کرده‌اند و در اصفهان معامله پراید با این قیمت‌ها انجام شده است. »
شرایط فروش خودرو سخت‌گیرانه باشد
قندی در خصوص پارامترهای تاثیرگذار بر آشفتگی بازار خودروی اصفهان می‌گوید: « عده‌ای خودرو را احتکار خانگی می‌کنند؛ سپس در سایت‌های شیپور و دیوار قیمت‌گذاری کرده و بازار را به این مرحله می‌رسانند. به همین دلیل خودروی مصرفی به کالای سرمایه‌گذاری تبدیل شده و قیمت‌ها رشد سرسام‌آوری پیدا کرده است.» او عنوان می‌کند: «از هفته گذشته تا کنون که شورای رقابت درخصوص وضعیت قیمت خودرو اظهارنظر کرده است، قیمت پراید 10 میلیون تومان کاهش داشته و دیگر خودروهای ایران خودرو و سایپا نیز 20 تا 30 میلیون تومان کاهش قیمت را تجربه کرده‌اند.» رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو اصفهان اذعان می‌کند: «اگر سایپا و ایران خودرو به تعهداتشان عمل نکنند و خودروی تولیدی به بازار عرضه نکنند، در آینده نزدیک به طور مجدد شاهد افزایش قیمت خودرو خواهیم بود. تنها زمانی شاهد کاهش قیمت خودرو هستیم که عرضه و تقاضا در بازار باهم هم‌خوانی داشته باشد. اینکه شورای رقابت به صورت دستوری قیمت‌گذاری کند و قیمت‌ها را پایین آورد، تاثیرگذار نیست و به صورت مقطعی قیمت خودرو کاهش پیدا می‌کند.» قندی ادامه می‌دهد: «ایران خودرو و سایپا باید شرایط ثبت‌نام را سخت‌گیرانه اعمال کنند، فرد ثبت‌نام‌کننده تا پنج سال نباید حق فروش خودرو داشته باشد.» او می‌افزاید: «شرایطی که الان برای پیش‌فروش خودرو تعیین شده هنوز عملیاتی نشده است؛ ولی تاثیر چندانی بر کاهش قیمت خودرو ندارد. خودروسازان باید سالی یک میلیون و 500هزار خودرو در بازار عرضه کنند و برای فرد ثبت‌نام کننده امکان انتقال و فروش خودرو میسر نباشد. در این شرایط گرانی مواداولیه و قطعات خودروسازان هم ضرر می‌کنند. باید قیمت واقعی روز بازار برای خودرو در نظر گرفته شود و فاصله قیمت کارخانه و بازار به حداقل برسد.»
سیاست‌های جدید برای سامان دهی بازارخودرو
حالا برای رفع مشکلات بازار خودرو یکی از تدابیری که دولتمردان درنظر گرفته‌اند تعیین شرایط جدید برای پیش‌فروش خودروها است. بر اساس دستورالعمل جدید هر کد ملی امکان ثبت‌نام یک خودرو را خواهد داشت و متقاضیان نباید کمتراز ۱۸ سال سن داشته باشند؛ ضمن اینکه سند فروش خودرو به مدت یک سال در رهن باقی خواهد ماند. یکی از شرایط فروش خودرو، داشتن گواهینامه است. متقاضیان نباید در طول سه سال گذشته از طریق پیش‌فروش، خودرویی خریداری کرده باشند؛ همچنین اخذ مالیات از اختلاف قیمت کارخانه تا بازار به‌عنوان یکی از موضوع‌های کنترل‌کننده تقاضا در بازار در دست بررسی است تا به‌عنوان تذکر در قرارداد خودروسازان درج شود که البته در صورت تصویب نهایی قابل اعمال خواهد بود. این‌طور که سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان اعلام کرده است، طراحی و اجرای سازوکار لازم توسط خودروساز در خصوص ثبت‌نام شفاف و در قالب سامانه‌های الکترونیکی به نحوی باید باشد که امکان استفاده از ربات یا هک سایت غیرممکن شود؛ همچنین قرعه‌کشی توسط خودروسازان برای اولویت‌بندی تحویل خودرو ظرف یک هفته پس از پایان ثبت‌نام با حضور مراجع نظارتی انجام می‌شود و اطلاع‌رسانی فهرست انتخاب‌شدگان نهایی از طریق ســـایــت‌هــای خــودروســازان ظــرف 48 ساعت پس از اتمام قرعه‌کشی خواهد بود. رئیس‌جمهور به سرپرست وزارت صمت دستور داده اقدامات فوری برای سامان‌دهی بازار خودرو اجرایی کند. مهدی صادقی نیارکی،معاون وزیر صنعت اعلام کرده است که برای کنترل بازار خودرو، بر انبارهای محل نگهداری خودروها نظارت دقیقی انجام می‌شود و تمامی‌انبارهای خودرو باید در سامانه جامع انبارها ثبت و اطلاعات آنها به دقت ثبت شود.
اصفهان زیبا /مینا ایزدی
