جاذبه‌های زمین‌شناسی: رازهای بلندترین تپه‌های ماسه‌ای جهان در ریگ یلان ...
بلندترین تپه‌های ماسه‌ای جهان
ریگ یلان، این نام تازه‌ای که در دنیای زیست‌شناسی و زمین‌شناسی رنگ و بویی دیگر یافته است، به معنای بلندترین تپه‌های ماسه‌ای جهان. این تپه‌های ماسه با ارتفاع نسبی بیش از ۴۷۵ متر، نقطه جذبی بی‌نظیر برای علاقمندان به جاذبه‌های طبیعی و کاوشگران علوم زمین‌شناسی محسوب می‌شوند. در این مقاله، به بررسی این تشابه بی‌نظیر زمین‌شناختی و جذابیت‌های فراوان ریگ یلان خواهیم پرداخت. از نقشه‌های هوایی گرفته تا دمای بی‌نظیر جنوب غربی این ریگ، سفری خاص و مملو از کاوش به دنیای بلندترین تپه‌های ماسه‌ای جهان در انتظار شماست.
تپه ماسه‌ای
ریگ یلان یک پهنه ماسه‌ای وسیع است که در شرق استان کرمان، شمال غربی استان سیستان و بلوچستان، و جنوب استان خراسان جنوبی واقع شده است. نقطه تقاطع این سه استان در نزدیکی شمال ریگ یلان واقع شده است. این ریگ شکلی شبیه به مستطیل دارد و دارای گستره‌ای در جهت شمال-جنوب است. فاصله از شمال تا جنوب این پهنه حدود ۱۵۰ کیلومتر و فاصله شرقی-غربی آن حدود ۷۰ کیلومتر است.
این ریگ از سمت غرب به چاله مرکزی لوت، از سمت شمال به ده سلم، از سمت شرق به نصرت‌آباد، ارتفاعات اسپی و اوخوران، و از سمت جنوب و جنوب غربی به لوت زنگی احمد و کال شور لوت محدود می‌شود و به سمت بلوچ آب ادامه می‌یابد. ارتفاع کف دشت از سطح آب‌های آزاد در نواحی حاشیه غربی ریگ یلان حدود ۵۵۰ متر و در نواحی شرقی حدود ۸۳۰ متر است. تپه‌های ماسه‌ای این منطقه از خانواده تپه‌های عرضی هستند و اساساً از رشته‌های نامتقارن تشکیل شده‌اند.
اکثر اشکال تراکمی در این منطقه شامل برخان در شرق ریگ، ریپل مارک‌ها، تپه‌های طولی در جنوب غرب ریگ و تپه‌های عرضی در شرق ریگ هستند. همچنین، هرم‌های ماسه‌ای به هم پیوسته در جنوب ریگ و تپه‌های ماسه‌ای قیفی شکل در وسط ریگ به چشم می‌خورند.
پیشینه مطالعاتی در زمینه ریگ یلان نشان می‌دهد که از دیرباز، محققان داخلی و خارجی تلاش‌های زیادی برای مطالعه این منطقه پیچیده داشته‌اند. با این حال، به دلیل پیچیدگی عوارض زمین‌شناسی و وجود موانع طبیعی سخت، تنها دو محقق به نام‌های تئودور مونو و احمد مستوفی در بازه زمانی ۱۸ تا ۲۱ مارس ۱۹۶۹ موفق به ورود به بخش کم‌ارتفاع جنوب شرقی ریگ یلان شدند.
همچنین، فرج‌الله محمودی، استاد ژئومورفولوژی دانشگاه تهران، در دوره‌های سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۱ خورشیدی، به همکاری با دانشگاه تهران و دانشگاه سوربن فرانسه پرداخت و در یک پروژه مشترک بررسی مناطق خشک را آغاز کرد. او با ارائه کتاب "ریگ‌زارهای مهم ایران"، تلاش مؤثری در معرفی زمین‌چهره‌های ماسه بادی کشور به عمل آورد. محمودی با بهره‌گیری از تصاویر و نقشه‌های هوایی به این نتیجه رسید که بلندترین تپه‌های ماسه بادی دنیا در ریگ یلان واقع شده‌اند.
ریگ یلان
ویژگی‌های منحصر به فرد ریگ یلان عبارتند از:
بلندترین تپه‌های ماسه‌ای دنیا: ریگ یلان از بلندترین تپه‌های ماسه‌ای دنیا برخوردار است که بیش از ۴۷۵ متر ارتفاع نسبی دارند. این تپه‌ها از زیبایی‌های طبیعی جذابی برخوردارند و جلب توجه محققان و گردشگران بین‌المللی را به خود اختصاص داده‌اند.
قطب حرارتی زمین:جنوب غربی ریگ یلان به عنوان یکی از قطب‌های حرارتی زمین شناخته می‌شود. دما در این منطقه به بیش از ۷۰ درجه سلسیوس می‌رسد که نشان‌دهنده گرمای بسیار بالای زمین در این ناحیه است. این ویژگی موقعیت جغرافیایی و شرایط زمین‌شناسی خاص منطقه را نمایان می‌کند.
تشابه‌های خاک و ویژگی‌های طبیعی بین کویرهای آریزونا در آمریکا و بیابان مرکزی ایران، جذابیت زیادی برای کویرشناسان و گردشگران کویر دوست ایجاد کرده است. این شباهت‌ها از جمله دلایلی هستند که برای کاوش و مطالعه در این مناطق جذابیت دارند.
همانند ایران، آریزونا نیز دارای بلندترین تپه‌های ماسه‌ای جهان است که جلب توجه گردشگران و محققان را به خود اختصاص داده‌اند. این تپه‌ها در هر دو منطقه به عنوان جاذبه‌های طبیعی بسیار مهم و جذاب شناخته می‌شوند.
هر دو منطقه دارای شرایط اقلیمی خشک و کویری هستند. این ویژگی باعث شباهت در نوعی از گیاهان و حیوانات می‌شود و به کاوشگران زمین‌شناسی و زیست‌شناسی فرصت می‌دهد تا مطالعات گسترده‌تری درباره زیست‌بوم و تطابقات این مناطق انجام دهند.
به طور کلی، تشابه‌ها در شرایط زمین‌شناسی و اقلیمی بین این دو منطقه، آنها را به مقصدی مهم برای محققان و علاقه‌مندان به مطالعه کویرها تبدیل کرده است.
1. بلندترین تپه‌های ماسه‌ای جهان کجا قرار دارند؟
بلندترین تپه‌های ماسه‌ای جهان در ریگ یلان واقع شده‌اند که در شرق استان کرمان، شمال غربی استان سیستان و بلوچستان، و جنوب استان خراسان جنوبی واقع شده است.
2. چرا بلندترین تپه‌های ماسه‌ای جهان جلب توجه گردشگران و محققان هستند؟
این تپه‌ها با بیش از ۴۷۵ متر ارتفاع نسبی، از زیبایی‌های طبیعی جذابی برخوردارند و جلب توجه گردشگران و محققان به خود اختصاص داده‌اند.
3. آیا قطب حرارتی زمین نیز در این منطقه وجود دارد؟
بله، جنوب غربی ریگ یلان به عنوان یکی از قطب‌های حرارتی زمین شناخته می‌شود که دما در آن به بیش از ۷۰ درجه سلسیوس می‌رسد.
4. آیا تپه‌های ماسه‌ای دیگری در دنیا به ارتفاع بلندتر از این تپه‌ها وجود دارند؟
خیر، بلندترین تپه‌های ماسه‌ای جهان در ریگ یلان به عنوان بلندترین تپه‌ها با این ویژگی به شمار می‌آیند.
5. چه اقداماتی برای حفاظت از این تپه‌ها انجام شده است؟
اقدامات حفاظتی در این منطقه انجام شده و مقررات حفاظت از محیط زیست مورد توجه قرار گرفته تا این تپه‌های ماسه‌ای با ارزش به نسل‌های آتی منتقل شوند.
ریگ یلان با بلندترین تپه‌های ماسه‌ای جهان، همچون جواهراتی گرانبها، در تاریخ زمین‌شناسی ثبت شده است. این نقطه زیبای طبیعی نه تنها محلی برای گردشگری است، بلکه در خود داستانی از زمین‌شناسی و اقلیم‌شناسی پنهان دارد. امیدواریم که این مقاله، شما را به سفری دیگر در دل زیبایی‌های بی‌پایان ریگ یلان دعوت کرده و جذب شگفتی‌هایی که در این مناطق مخفی شده‌اند، خواهد نمود. از شما دوستان کویردوست و علاقمندان به کاوش‌های زمین‌شناسی، به اشتراک گذاشتن این زیبایی‌ها با دیگران دعوت می‌شود تا جلب توجه بیشتری به این نقاط منحصر به فرد وارد شود و به حفظ این ثروت‌های طبیعی کمک کنیم.
گرد آوری:بخش گردشگری بیتوته
