پارک ملی کلاه قاضی: گنجینه از تنوع زیستی در دل اصفهان پارک ملی کلاه قاضی پا...
پارک ملی کلاه قاضی
پارک ملی کلاه قاضی یکی از پدیده های طبیعی ایران با تنوع زیستی و زیبایی‌های فراوان است. در این مقاله از بیتوته به زیستگاه طبیعی و حیات وحش آن پرداخته و آنرا بهتر شناخته و ارزیابی خواهیم کرد.
حیات وحش پارک ملی کلاه قاضی
پارک ملی کلاه‌قاضی یک پارک ملی زیبا در استان اصفهان با مساحتی حدود ۴۷٬۱۴۲ هکتار است. این پارک با تنوع و زیبایی پوشش گیاهی و حیات وحش خود شگفت‌آور است. در این منطقه، انسان‌ها سکونت ندارند و این منطقه به عنوان یک پناهگاه حیات وحش عمل می‌کند. با این حال، این پارک به شدت نزدیک به مناطق شهری و روستایی واقع شده است. پارک ملی کلاه‌قاضی شامل کوه‌های زیبای کلاه‌قاضی و شیدان است که برای گردش و طبیعت‌گردی عالی‌اند.
پارک ملی کلاه قاضی دارای یک تاریخ عظیم و شکارگاه سلطنتی از دوران صفویه و سپس در دوره قاجاریان بوده است. این منطقه به عنوان یک شکارگاه مخصوص سلطنتی، به ویژه در دوره قاجاریان و حکومت ظل السلطان بر اصفهان شناخته می‌شده است. در سال ۱۳۴۶، منطقه کلاه قاضی به عنوان منطقه قرق تعیین شد و سپس در سال ۱۳۴۸ به دو بخش پارک وحش و منطقه حفاظت شده تقسیم شد. در سال ۱۳۵۴، بخش پارک حیات وحش به پناهگاه حیات وحش تبدیل شد. در سال ۱۳۶۹، بخش حفاظت شده به عنوان منطقه آزاد اعلام شد. در نهایت، در سال ۱۳۷۶، این منطقه به عنوان پارک ملی شناخته شد.
پارک ملی کلاه قاضی همچنین دارای یک تاریخ طولانی در شکارگاه وحوش بوده و از دوران‌های قدیمی به عنوان یک مکان شکارگاهی برجسته محسوب می‌شده است. شاه عباس صفوی و سپس قاجاریان این منطقه را به عنوان یکی از بهترین و زیباترین شکارگاه‌ها می‌شناختند.
جاذبه‌های گردشگری پارک ملی کلاه قاضی
نام "کلاه قاضی" به دلیل شکل عجیب و بلندترین قله در این منطقه انتخاب شده است. قله‌ی این کوه دارای دو صخرهٔ سنگی بزرگ با شیبی تند است که به شکل کلاهی شبیه به کلاه‌هایی است که قضات قدیمی می‌پوشیدند. این شباهت شکلی به کلاه قاضی از ریشه‌ی نام این منطقه است.
پارک ملی کلاه‌قاضی و پناهگاه حیات وحش کلاه قاضی به مجموعه‌ای با مساحت کلی حدود ۴۷٬۲۶۲ هکتار اختصاص دارد. این پارک در ۳۶ کیلومتری جنوب شرقی شهرقرار دارد. این منطقه شامل دو رشته‌کوه اصلی به نام‌های رشته‌کوه جنوبی کلاه‌قاضی و رشته‌کوه شمالی شیدان دارد. در میان این دو رشته‌کوه، دشت‌ها و مناطق متنوعی وجود دارد.
دیدنی های پارک ملی کلاه قاضی
پارک ملی کلاه قاضی زیستگاه گونه‌های مختلفی از گیاهان، پستانداران، پرندگان و خزندگان می‌باشد که برخی از آن‌ها بسیار با ارزش می‌باشند و تعدادی نیز در معرض خطر انقراض بوده و تحت حفاظت و حمایت شدید می‌باشند.
در سال‌های ابتدایی دههٔ هفتاد جمعیت پلنگ کلاه قاضی حدود ۱۵ قلاده تخمین زده می‌شد. جزیره‌ای شدن زیستگاه و محاصرهٔ پارک ملی کلاه‌قاضی توسط شهرک‌های مسکونی و پادگان نظامی و شهرک‌های صنعتی و گرفتن فضای حیاتی از پلنگ، همچنین شکار گاه و بیگاه پلنگ توسط شکارچیان غیرمجاز، تعداد پلنگ را در پارک ملی کلاه‌قاضی به زیر ۵ قلاده در ابتدای دههٔ ۸۰ رساند.
گونهٔ زوج سم غالب در منطقهٔ کل و بز وحشی می‌باشد و گونهٔ بعدی آهوی ایرانی است. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ در زیستگاه کلاه‌قاضی، حدود ۱٬۵۵۱ راس آهوی ایرانی، ۱٬۸۶۲ راس کل و بز و ۵۸ راس قوچ و میش زیست می‌کردند.
پوشش گیاهی پارک ملی کلاه قاضی
تاکنون تعداد ۲۵۲ گونهٔ گیاهی متعلق به ۱۹۲ جنس و ۴۶ خانواده ثبت شده‌است. انواع مختلفی از گیاهان بوته‌ای از جمله درمنه، گل گندم، شقایق وحشی، آویشن، لاله وحشی، اسپند، خارشتر و درختان و درختچه‌ها مانند تنگرس، بادام کوهی، انجیر و بنه همچنین تعدادی از گیاهان دارویی از جمله چوبک، قدومه، همیشه بهار، ریواس، خاکشیر، گل گاوزبان، شنگ، کاسنی، سمی در این پارک می‌رویند. درمنه دشتی و آنقوزه از گونه‌های در حال انقراض منطقه می‌باشند.
زیستگاه‌های گیاهی و جانوری پارک ملی کلاه قاضی
جانوری پارک ملی کلاه قاضی
تاکنون ۱۷ گونه پستاندار، ۴۴ گونه پرنده، ۱۱ گونه خزنده و یک گونه دوزیست در پارک ملی کلاه‌قاضی شناسایی و ثبت گردیده است.
کل و بز، قوچ و میش اصفهانی، آهو، پلنگ ایرانی، گربه وحشی، سیاه‌گوش، گرگ، کفتار، روباه معمولی، شغال، خرگوش، تشی، دوپای کوچک، جربیل بزرگ، جرد ایرانی، هامستر خاکستری، هامستر دم‌دراز، پامسواکی بزرگ و انواع موش از جمله پستانداران شناسایی شده در این پارک ملی است.
عقاب طلایی، شاهین، سارگپه معمولی، سارگپه پابلند، کرکس کوچک، دلیجه، کبک، تیهو، هوبره، کوکر شکم‌سیاه، قمری معمولی، کوکو، جغد کوچک، شبگرد معمولی، بادخورک کوهی، چکاوک بیابانی، چکاوک کاکلی، چکاوک آسمانی، چلچله بیابانی، چلچله کوهی، چلچله دمگاه‌سفید، پرستوی دمگاه‌قرمز، پرستوی خانگی، دم جنبانک ابلق، سنگ چشم خاکستری کوچک، سنگ چشم دم سرخ، سسک جنبان، طرقه بنفش، چکچک بیابانی، چکچک گوش سیاه، چکچک دشتی، چکچک سرسیاه، چکچک ابلق، چکچک دم سرخ، کمرکلی کوچک، سهره صورتی، گنجشک خانگی، پری شاهرخ، زاغ نوک سرخ، غراب، زاغی، کلاغ سیاه، کلاغ ابلق، مگس گیر خالدار، کبوتر چاهی و باقرقره از جمله پرندگان شناسایی شده در این پارک ملی است.
لاک‌پشت مهمیزدار، مار جعفری، افعی شاخدار، مارقیطانی تیرمار، مار پلنگی، بزمجه بیابانی خزری، آگامای پولک درشت صخره‌ای، آگامای چابک، آگامای وزغی خاکستری، مزالینای دم دراز بیابانی، جکوی دم زبر و جکوی دم کند از جمله خزندگان شناسایی شده در این پارک ملی است.
وزغ سبز عربی تنها دوزیست شناسایی شده در این پارک ملی است.
این منطقه، به دلیل داشتن تنوع بوم‌شناختی بسیار غنی، اهمیت فراوانی در حفاظت از تنوع زیستی جهانی دارد. حفاظت از منابع ژنتیکی و بقای تعادل طبیعی این منطقه از اهداف اصلی این پارک ملی محسوب می‌شود. از دیگر مزایای این منطقه می‌توان به کاهش ناهنجاری‌های حاصل از فعالیت‌های صنعتی و عوارض جمعیتی اشاره کرد.
منظره‌های زیبا و منحصر به فرد نواحی کوهستانی و تپه ماهوری این منطقه جاذبه‌های گردشگری بسیاری را در بر دارد. وجود انواع مختلفی از گیاهان و جانوران، همچنین استفاده‌های علمی، پژوهشی و اقتصادی از این منطقه به ارزش وجودی پارک ملی کلاه قاضی افزوده است.
همچنین، کوه کلاه‌قاضی که به عنوان بلندترین قله منطقه شناخته می‌شود، ارتفاع بزرگی دارد و به طور معمول از گردنه‌ای به نام گردنه لاشتر صعود می‌کنند. این کوهستان دارای دره‌های شمالی و جنوبی متعددی است که جذابیت‌های خاصی دارند و تنوع بوم‌شناختی منطقه را افزایش می‌دهند.
در داخل این پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاه قاضی هیچگونه سکونتگاه انسانی وجود ندارد که از مزیت‌های دیگر این منطقه به عنوان یک زیستگاه طبیعی بکار می‌رود.
منطقه پارک ملی کلاه قاضی، متعلق به زیستگاه‌های غنی و گوناگون است، اما معرض مشکلات و آسیب‌هایی نیز قرار دارد. یکی از اصلی‌ترین مسائل موجب تهدید برای حیات وحش در این منطقه، شکار غیراصولی و نابودی گونه‌های در معرض انقراض و کم‌جمعیت توسط شکارچیان غیرمجاز است. جذابیت بی‌پایان جانوران این منطقه برای شکار و مصرف غیرقانونی گوشت و بخصوص پوست آن‌ها، منجر به کاهش تعداد این جانوران گردیده و به تخریب زیستگاه‌های آن‌ها منجر شده است.
همچنین، کم‌آبی و بحران آب موجب کمبود منابع تغذیه‌ای برای جانوران می‌شود. این کمبود آب به عدم رشد کافی سبزینه‌ها و گیاهان منطقه منجر می‌شود که از یک طرف، تاثیر مستقیم بر رشد و زنده‌ماندن گونه‌های گیاه‌خوار و از دیگر سو به کاهش شکار زنده برای گوشتخواران در منطقه منتهی می‌شود. این واقعیت‌ها باعث می‌شوند که حفاظت از این پارک ملی و جلوگیری از فعالیت‌های شکار غیرمجاز از اهمیت بسیاری برخوردار باشد.
به منظور حفاظت از این زیستگاه ثمین و انواع گونه‌ها در آن، اقدامات محکم و مصوب برای مدیریت و حفاظت از منطقه پارک ملی کلاه قاضی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
پارک ملی کلاه‌قاضی کجا واقع شده است؟
پارک ملی کلاه‌قاضی در استان اصفهان واقع شده و مساحت آن حدود ۴۷٬۱۴۲ هکتار است.
چه ویژگی‌های بوم‌شناختی در پارک ملی کلاه‌قاضی وجود دارد؟
پارک ملی کلاه‌قاضی دارای تنوع بوم‌شناختی فراوانی است. این منطقه شامل مختلف گونه‌های گیاهی، پستانداران، پرندگان، و خزندگان است که تعدادی از آن‌ها در معرض خطر انقراض قرار دارند و تحت حفاظت و حمایت قرار می‌گیرند.
چرا حفاظت از پارک ملی کلاه‌قاضی اهمیت دارد؟
حفاظت از پارک ملی کلاه‌قاضی به دلیل تنوع بوم‌شناختی، حفاظت از منابع ژنتیکی، کاهش ناهنجاری‌های زیست‌محیطی، و ارزش‌های طبیعی و گردشگری ایجاد شده از اهمیت بسیاری برخوردار است.
آیا انسان‌ها در داخل پارک ملی کلاه‌قاضی سکونت دارند؟
در داخل پارک ملی کلاه‌قاضی هیچگونه سکونتگاه انسانی وجود ندارد. این منطقه به عنوان یک زیستگاه طبیعی استفاده می‌شود.
چه جانورانی در پارک ملی کلاه‌قاضی زندگی می‌کنند؟
در پارک ملی کلاه‌قاضی، انواع مختلفی از پستانداران، پرندگان، خزندگان، و موجودات دیگر زندگی می‌کنند. به عنوان مثال، پلنگ ایرانی، گربه وحشی، گرگ، آهو، و انواع مختلف دیگر از جانوران در این منطقه به طبیعت می‌پیوندند.
به عنوان یکی از ثروت‌های طبیعی ایران، پارک ملی کلاه قاضی از مکان‌هایی است که برای حفاظت از زیستگاه‌های گوناگون و حیات وحش بی‌نظیر خود شناخته می‌شود. این منطقه به دلیل طبیعت بکر و زیبای خود، فرصتی عالی برای مطالعه، تحقیق، گردشگری، و آموزش فراهم می‌کند. از جنگل‌ها تا کوهستان‌ها، از جانوران گره‌خورده تا گیاهان نادر، پارک ملی کلاه قاضی یک مقصد مناسب برای علاقه‌مندان به طبیعت و ماجراجویی است.
این مقاله به امید آن است که شما را به کاوش و بهره‌برداری از این گوهر ملی دعوت کرده و زیبایی‌های منحصر به فرد این منطقه را بیشتر بشناساند. زمانی که پا به این پارک می‌گذارید، عاشق طبیعت و جادوی وحشتناک آن خواهید شد. برای کاوش‌های بیشتر و اطلاعات بیشتر از سفرهای طبیعی به ایران، از بیتوته حمایت کنید.
گرد آوری:بخش گردشگری بیتوته
