مطالبی درباره خواص گیاه تاجزیری که شاید نمی‌دانستید!/ طریقه مصرف گیاه تاجری...
فواید گیاه تاجزیری
گیاه تاجزیری نام یک گیاه است که به عنوان "Solanum nigrum" در زبان علمی شناخته میشود. گیاه تاجریزی از برگ، میوه و سرشاخه‌های گلدار این گیاه در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها استفاده میشود. این گیاه در بسیاری از مناطق گرمسیری جهان یافت میشود و از خصوصیات دارویی مورد استفاده قرار میگیرد. تاجزیری به عنوان یک گیاه دارویی سنتی در سیستم‌های طب سنتی هند و چین به کار می‌رود.
تاجریزی با نام های دیگر از قبیل سگ انگور، انگور توره، انگور روباه، روباه تربک، روباه ترک، خرس انگور، انگیرک، انکورک، شکر انگور و قوش ازومی (ترکی) شناخته میشود.
گیاه تاجریزی یکی از گیاهان دارویی بسیار مهم است که از برگ، میوه و سرشاخه‌های گلدار این گیاه در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها استفاده میشود. طبع تاجریزی براساس طب سنتی خیلی سرد و خشک (سوداوی) است.
گیاه تاجزیری یک گیاه علفی یا درختچه چندساله کوتاه‌مدت است که در بسیاری از مناطق جنگلی و همچنین زیستگاه‌های آشفته یافت میشود. ارتفاع آن به ۳۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر، برگ‌ها به طول ۴.۰ تا ۷.۵ سانتی‌متر و عرض ۲ تا ۵ سانتی‌متر می‌رسد.
برگ ها به شکل تخم‌مرغی یا قلب شکل، با لبه‌های موج‌دار یا دندانه‌دار بزرگ هستند؛ هر دو سطح برگ ها مودار یا بدون مو هستند؛ دمبرگ ۱ تا ۳ سانتی‌متر با قسمت بالایی بالدار می باشد. گل‌ها دارای گلبرگ‌های مایل به سبز و سفید هستند که با افزایش سن خمیده می‌شوند و پرچم‌های زرد روشن برجسته‌ای را احاطه می‌کنند.
میوه درخت تاجزیری گرد، سبز رنگ و کوچک است که پس از رسیدن تیره‌رنگ میشود. قطر میوه آن ۶ تا ۸ میلی‌متر است که به رنگ سیاه یا بنفش دیده میشود. گونه دیگری از این گیاه با میوه‌های قرمزرنگ وجود دارد که در هند کشت میشود.
مشخصات گیاه تاجزیری
در این گیاه به خصوص از نوع نارس مقدار کمی سولانین وجود دارد که با مصرف بیش از حد این گیاه باعث مسمومیت میشود که بعد از معمولاً 6 تا 12 ساعت پس از مصرف مشاهده میشود. علائم اولیه مسمومیت شامل تب، تعریق، استفراغ، درد شکم، اسهال، گیجی، و خواب آلودگی است و در نهایت ممکن است با مصرف بیش از حد این گیاه دچار آریتمی قلبی، نارسایی تنفسی و در نهایت مرگ شود. حتی مصرف این گیاه برای دام هم خطرناک هست و باعث مسمومیت دام ها میشود.
تاجریزی گیاهی حساس و آسیب‌پذیر است که توان گرما و رطوبت زیاد را ندارد. این گیاه در اواخر پاییز یا در بهار از گیاه جدا میشود و مورداستفاده قرار میگیرد.
این گیاه در مناطق جنگلی،زیستگاه‌های متروکه و حاشیه جاده‌ها رشد میکند. این گیاه در ایران در مناطق گرگان، خراسان جنوبی، مازندران، بندر گز، دره هراز، تمیشان، بابل، آمل، لاهیجان، هشتپر آذربایجان، حسن‌آباد فارس و در اطراف شیراز و سیستان و بلوچستان و اطراف اصفهان رشد میکند و در کشورهای دیگر مثل آمریکای شمالی و یک نوع در نواحی گرمسیر آمریکا به عمل می آید.
از گیاه انگور توره در بسیاری از غذاها بخصوص چینی ها ، هندی ها ، آفریقایی ها ، یونانی ها و اندونزیایی ها استفاده می شود.
مضرات گیاه تاجزیری
گیاه تاجزیری از خواص دارویی متعددی برخوردار است که این خواص عبارتند از:
- ملین است و به بدن قوت می‌دهد.
- مقوی و تصفیه کننده خون است.
- برای درمان بیماری‌های پوستی مانند اگزما، خارش، تب‌خال، داءالصدف، پسوریازیس و سودا مفید است.
- باعث کاهش درد استخوان میشود.
- برای رفع ترشحات زنانگی مفید است.
- در درمان برونشیت مزمن نافع است.
- برای درمان استسقا، نزله مزمن، آسم، سیاه‌سرفه، نقرس، زردی، رماتیسم و آلبومینوری درگذشته به کار می‌رفته است.
- میوه این گیاه مانع از لختگی خون میشود.
- مصرف میوه این گیاه در درمان جوش‌های دوران بلوغ بسیار مؤثر است.
- مفید در برطرف‌کردن عوارض سفلیس.
- نرم‌کننده پوست است.
- مسکن دردهای عصبی، دل‌درد، سوزش معده، پارکینسون و دردهای ناشی از اسپاسم به علت وجود سولانین موجود در آن است.
- در طب سنتی از آن برای درمان دیفتری استفاده میشود.
- خاکستر تاجریزی برای تسکین دندان‌درد مفید است.
- برای درمان اسهال و استفراغ در طب سنتی به کار می‌رود.
- باعث کاهش فشارخون میشود.
- ضماد برگ تاجریزی برای درمان ترک نوک پستان کاربرد دارد.
- کمپرس تاجریزی سوختگی را التیام می‌بخشد.
- برای کاهش التهاب محل ضرب‌دیدگی و کوفتگی مفید است.
- مصرف میوه این گیاه به همراه گیاهانی مانند گل زوفا، گل بنفشه، پرسیاوش، ختمی خبازی، سپستان و عناب تب‌بر است.
- به‌عنوان درمان خانگی برای یبوست از میوه این گیاه استفاده میشود.
- برای درمان سرفه نیز نافع است.
- میوه تاجزیری سرشار از ویتامین “ث” می باشد و تقریبا دو برابر لیموترش ویتامین “ث” دارد و علاوه بر ویتامین دارای جوهرلیمو و قندهای گوناگون است.
- برگ و ساقه و کاسبرگ های گل تاجزیری امراض سخت کلیه و مثانه، استسقا، نقرس و یرقان را معالجه می نماید.
- چکاندن عصاره اش برای زخم گوش خوب می باشد.
- دود و بخور دانه های تاجزیری برای گوش درد مفید بوده و چرک آن را خشک می کند و نیز برای تنگی نفس مفید بوده، کرم معده، مخصوصا کرم کدو را ساقط می نماید.
- مالیدن عصاره تاجزیری بواسیر را برطرف می کند و زخم های مزمن را درمان کرده و از فساد و چرک کردن آن ها جلوگیری می نماید.
خواص گیاه تاجزیری
روش‌های مختلفی برای مصرف گیاه تاجریزی وجود دارد، از جمله:
جوشانده: برای تهیه جوشانده، مقدار ۵۰ گرم از برگ و سرشاخه‌های گلدار خشک شده گیاه را در یک لیتر آب بجوشانید.
دم کرده: برای تهیه دم کرده، مقدار ۱۵ گرم از برگ خشک شده گیاه را در یک لیوان آب جوش دم کنید و اجازه دهید یک ساعت بماند.
تنتور: خیساندن گیاه خشک شده و یا تازه در محلول حاوی ۲۵ درصد الکل سفید و آب تهیه میشود؛ از تمامی بخش‌های گیاه می‌توان برای تهیه تنتور منظور استفاده کرد.
مصرف بیش از حد گیاه تاجریزی می‌تواند باعث مسمومیت شود.
زنان باردار و شیرده نباید از این گیاه استفاده کنند.
کودکان زیر ۱۲ سال نیز نباید از این گیاه بدون مشورت با پزشک استفاده کنند.
گیاه تاجریزی گیاهی با خواص دارویی متعدد است. با این حال، لازم است قبل از مصرف این گیاه با پزشک یا متخصص طب سنتی مشورت کنید.
گردآوری: بخش سلامت بیتوته
